A primeiros de ano Ribeirán Proxectos Naturais entregou a súa primeira guía turística, a do Concello de Santiso.
Nela incluimos información sobre historia,castros, arquitectura relixiosa, civil e popular; tamén sobre rutas de sendeirismo ( http://senderismo.santiso.org/ ), hostalería e turismo rural. E por suposto Natureza.
E entre todos os valores naturais do Concello e os dos arredores , coa Serra do Careón e o Ulla como principais espazos, e especies como a toupa de río ou aguaneira, o mexillón de río ou unha recentemente descuberta especie de fungo Entoloma santisensi, está un ave.
O sisón é o noso protagonista. Nomeada ave do ano 2017 en España por SEO / Birdlife, está en serio perigo, pois perdeuse a metade da súa poboación na última década.
É unha especie de avetarda pequena, de menos dun quilo, cunhas cores que lle permiten camuflarse nos campos de cereais ou nos pastizais secos.
Crían unha niñada ó ano entre abril e xuño. Durante o ritual de cortexo os machos erizan as plumas do pescozo, amosan as alas e fan pequenos brincos por riba da vexetación. O reclamo do cortexo e un «trrr…» que emiten cada 10 segundos.
Fan o niño no chan, ben agachado, no que poñen de tres a cinco ovos. As femias chocan e crían os polos soas.
Cando non están criando viven en grandes bandos. Comen sementes, raíces e insectos.
En Galicia a presenza do sisón é puntual sendo a súa distribución moi discontinua e fragmentada entre as catro provincias. Confirmouse tamén a súa presenza nas comarcas da Terra Chá (Lugo) e A Limia (Ourense).
As súas poboacións están a reducirse drasticamente sobre todo pola perda dos seus hábitats, causada pola agricultura intensiva e o uso de pesticidas e insecticidas. É dicir por unha agricultura pouco sostible ou incluso pola sustitución dos campos por plantacións forestais ou abandono do cultivo.
En Galicia está declarada especie en perigo de extinción, incluida no Catálogo Galego de Especies Ameazadas. Na Serra do Careón ata hai uns anos aniñaba, hoxe só hai citas de presenza nos meses de verán e outono.
A Sociedade Española de Ornitoloxía pídenos que elixamos produtos respetuosos coa biodiversidade na cesta da compra para contribuir a manter e mellorar as paisaxes nas que vive o sisón , xunto a outras especies de ambientes agrarios.
Son do sisón: dalle a play
Neste campo ademáis de crear bo ambiente entre mozos de moi diferentes orixes, acondicionaremos varias parcelas que o concello de Coirós cedeu á Fundación Fragas do Mandeo por 50 anos, para recuperar o bosque autóctono. Así tamén melloraremos as vistas que de sempre houbo dende o mirador da Espenuca para goce de todos os veciños e visitantes.Xa o ano pasado estívose traballando alí e creouse un sendeiro despois de prantar carballos e castiñeiros, coidando os que xa estaban alí.
Se vos animades aínda estades a tempo. Sobre todo para os que non coñece esta zona. Ademáis de traballar faranse visitas a lugares de interés e actividades aproveitando todas as posibilidades que hai, e as propias de convivir con xente moi diferente.
Están cubertos aloxamento (no albergue do Centro etnográfico de Teixeiro en Curtis), manutención, transporte, os monitores e director de campo, e seguros durante os 12 días, do 20 ó 31 de Agosto.
Ten un custe de 110 €.
A importancia dos humidais en Galicia
Os humidais son as extensións de marismas, pantanos e turbeiras ou superficies cubertas de augas, sexan estas naturais ou artificiais(lagoa de Sobrado por exemplo), permanentes ou temporais, estancadas ou correntes, doces, salobres ou salgadas, incluídas as extensións de auga mariña cunha profundidade en marea baixa non exceda de seis metros.
Galicia contempla 1.131 humidais (70.673,3 ha) repartidos de forma maioritaria entre os sectores litorais, as depresións sedimentarias interiores e as áreas de montaña sublitorais e centrais. O resto do territorio galego e en concreto as áreas montañosas orientais e meridionais presentan unha menor proporción de ecosistemas húmidos, os cales adoitan estar en áreas con características favorables ó mantemento de achegas de auga estacionais.
Hai anos tíñanse por espacios insalubres as marismas, lagoas porque tiñan mosquitos e podian transmitir algunhas enfermidades. Debido a iso algunhas recheáronse, como a lagoa de Antela. A razón foi o descoñecemento das importantes funcións que realizan, para a biodiversidade pero tamén para o home, que contrapesan claramente algún perxuicio. Por exemplo nalgunhas marismas como a do Mandeo ten presencia o mosquito tigre.
A UICN (Unión Internacional para a Conservación da Natureza) considera que ademáis da súa contribución á diversidade biolóxica e ao patrimonio cultural, os humidais posúen un papel importante para os seres humanos derivado do seu implicación na recarga de acuíferos, o amortecemento de avenidas e procesos derivados das fluctuacións climáticas, así como polo feito de ser fonte de produtos directamente explotables, como as pesquerías e os recursos forestais.
Os humidais, ó almacenar a auga de precipitacións e liberala a un ritmo máis uniforme, son capaces de reducir os efectos devastadores das avenidas de auga.
A vexetación dos humidais estabiliza a liña de costa e consolida o chan porque reduce a enerxía de olas e correntes e as raíces reteñen os depósitos de sedimentos. Esta función protectora reviste unha importancia especial en zonas afectadas por subidas do nivel do mar, que se están dando consecuencia do cambio climático.
Os humidais aumentan a calidade do auga. Os sedimentos e sustancias tóxicas tenden a ser retidos no seu seo. Si ademais existe vexetación palustre, que diminúe a corrente dun río, esa capacidade de sedimentación aumenta.
Os humidais reteñen nutrintes, especialmente fósforo e nitróxeno, por acumulación no chan e almacenamento na mesma vexetación. Así impiden que os de orixe agraria cheguen a acuíferos que proporcionan auga potable para consumo humano. En determinadas condicións, esta capacidade pode utilizarse para efectuar o tratamento terciario das augas residuais domésticas: 1 hectárea de marismas pode eliminar nitróxeno coa mesma eficacia que unha planta depuradora útil para 500 habitantes.
Ademáis os humidais recargan a capa freática.
Os humedais, especialmente as turbeiras, son capaces de almacenar grandes cantidades de carbono, o cal pode reducir as emisións de dióxido de carbono á atmosfera, gas responsable do quentamento do planeta.
Si queredes profundizar máis no tema:
Inventario de humidais de Galicia
Augas subterraneas y medio ambiente en Galicia
Los humedales de Galicia como sumidero de carbono: evaluación, distribución y estado de conservación